Dit boek en andere werken van spiritueel leraar Eckhart Tolle (1948) hebben vele mensen geholpen om bewuster in het hier en nu te leven. Een samenvatting.

Zijn en verlichting
Er schuilt een eeuwig levend bewustzijn in en achter alle levensvormen: het Zijn. Dit is ons diepste zelf, onze ware aard. Als we dit hoge bewustzijn willen betreden, moeten we ophouden met leven vanuit ons ego en ons verstand, die ons in gedachten voortdurend heen en weer laten schieten tussen verleden en toekomst, en ons op die manier de toegang tot het Nu blokkeren, daar waar we het Zijn kunnen vinden. Als we leven vanuit de eenheid met het Zijn, bereiken we verlichting. Het verleden en de toekomst zijn fictieve projecties van het ik-zuchtige verstand; verlichting en vervulling vinden we in het eeuwig aanwezige Nu, waarin we met alle schepselen verbonden zijn.

Het ontstaan van angst
Angst is een projectie van het verstand in de toekomst. Je bent niet bang voor iets in het heden maar voor iets onwerkelijks wat zou kunnen gebeuren in de toekomst. De angst kun je oplossen door aandachtig aanwezig te blijven in het huidige moment. Je hoeft niet de hele toekomst aan te kunnen, het enige wat je aan moet kunnen is het Nu. Elk ogenblik opnieuw. De psychologische tijd zoals we die met ons verstand ervaren is een illusie, alleen het Nu bestaat echt. Iets in de toekomst kan alleen echt werkelijkheid worden in het Nu. Ook het verleden kon zich alleen ontvouwen in het Nu. Een andere werkelijkheid is er gewoonweg niet.

Betreed het Nu
Wanneer we het Nu betreden, verlaten we de onwerkelijke tijdsdimensie van het verstand, dat steeds focust op verleden en toekomst. Wees aanwezig en observeer je verstand, je gedachten, emoties en reacties als een aandachtige toeschouwer en richt je bewustzijn op het heden zoals dat dan is. In het Nu ben je niet langer je verstand. Je gebruikt het wel voor praktische zaken maar je bent iets wat het verstand te boven gaat, iets diepers en groters. Je bereikt een tijdloze toestand van helder, wakker en alert bewustzijn: een levendige aanwezigheid in het Nu. Alleen daar is verandering mogelijk, kun je het verleden oplossen en kun je vrij zijn.

Los het onbewustzijn op
Het is belangrijk om de hele dag zo bewust mogelijk je aandacht op het Nu te richten. Dat is aanwezigheid. Observeer wat er in je omgaat, zonder te oordelen. Wees helemaal daar waar je bent. Sommige mensen zijn altijd aan het wachten, niet alleen in de rij bij de kassa van de supermarkt, maar ook in figuurlijke zin, ze hebben het als geesteshouding aangenomen: wachten op een betere baan, een groter huis, de ideale partner … Zinloos, want als je wacht, leef je niet voluit in het Nu, je bent er niet echt, je bent in gedachten in de toekomst. Je ontkent het Nu. Als je last hebt van problemen uit het verleden, los die dan op met bewuste aanwezigheid in het Nu. Alleen in het Nu kun je afrekenen met het verleden, niet door steeds weer terug te keren in het verleden als het verleden, hoe vaak je dat ook probeert. De kracht van het Nu echter is zo sterk dat het verleden erin oplost.

Schoonheid komt voort uit de stilte van je aanwezigheid
Als je aanwezig bent, kun je in stilte de schoonheid, de luister en de heiligheid van de natuur ervaren. Je kunt dan een diepe, innerlijke, heilige kern beleven die door de uiterlijke vormen heen naar buiten schijnt. Probeer meer vanuit zuiver bewustzijn en minder vanuit je verstand te leven: zo blijf je door aanwezigheid in contact met je heilige kern. Een manier om vanuit zuiver bewustzijn te leven is je aandacht te richten op je lichaam, maar dan je onzichtbare, innerlijke lichaam: dit is wat je van binnen bezielt. Daarin ben je verbonden met de heilige kern, het Zijn. Innerlijk lichaamsbewustzijn verankert je in het Nu. Dit kun je oefenen door meditatie, bijvoorbeeld door je te richten op je ademhaling.

Los het pijnlichaam op
Emotionele pijn kan de vorm aannemen van wrok, haat, schuldgevoel, boosheid, enzovoorts. Zolang je niet in het Nu leeft, kun je geplaagd worden door een complex van pijn dat we het pijnlichaam kunnen noemen. Dit pijnlichaam, bestaand uit pijn uit heden of verleden, is een onzichtbaar iets, een veld van negatieve energie dat je lichaam en geest in bezit kan nemen. Probeer het niet te laten verdwijnen door het te voeden met gedachten over de pijn. Dat lukt niet. Wees een aandachtige toeschouwer en observeer het wanneer het de kop opsteekt, zonder erin mee te gaan. Laat het licht van je bewuste aanwezigheid schijnen op het pijnlichaam: zo doorbreek je de band tussen het pijnlichaam en je gedachteprocessen. Zo zet je lijden om in bewustzijn. De kracht van het Nu is sterker dan die van het pijnlichaam.

Van verslavende naar verlichte relaties
Als je niet bewust aanwezig bent, heeft dat ook zijn weerslag op je (intieme) relaties. ‘Liefdesrelaties’ kunnen dan snel omslaan in haat-liefdeverhoudingen. Wat je voor liefde aanziet, is dan meer een gehechtheid aan het ego, een verslaving van het ego om in een behoefte te voorzien. Als de verliefdheid voorbij is, projecteer je je pijn op je partner, die dan weer vanuit zijn of haar pijn reageert. Echter, als je je ego en je verstand achter je laat en leeft vanuit het Zijn, kun je in het Nu daadwerkelijk bewust en echt contact hebben en een open, verlichte liefdesrelatie aangaan, waarin je de ander vrijlaat, zonder spelletjes van het ego.

Aanvaarding van het Nu
Aanvaarding van het Nu en bewust zijn betekent ook dat je negativiteit, ongelukkigheid en lijden uitbant, want die komen neer op verzet tegen wat is, en verzet is altijd onbewust. Geef je over aan wat is, wat niet hetzelfde is als alles maar klakkeloos te accepteren en in een slechte situatie te berusten. Doe wat je moet doen op praktisch niveau, maar ga geestelijk mee met de stroom en verzet je er niet tegen. Als je alert, aanwezig en bewust bent, kun je situaties ten goede veranderen door het licht van je bewustzijn erover te laten schijnen, ook al doe je verder niets. Overgave betekent innerlijk helemaal te aanvaarden wat nu is, zodat je leeft in harmonie met het Zijn en afrekent met de identificatie met het verstand en het verzet dat daarbij de kop opsteekt. Wie dat in de praktijk kan brengen, ook al betekent het onvrede aanvaarden, die vindt vrede en verlichting.

Gedaanteverwisseling door ziekte en lijden
Ziekte kan een deel zijn van je levenssituatie, maar er is iets diepers en essentiëlers: je Leven, je Zijn in het tijdloze Nu. Als er iets ergs gebeurt – ziekte, invaliditeit, het verlies van je huis – besef dan dat je door overgave pijn en lijden kunt omzetten in innerlijke vrede en rust. Gelukkig word je niet in zo’n situatie, maar je kunt er wel de angst en de pijn uit halen, door je over te geven aan het moment, het Nu, en het verzet te laten varen. Als je de uiterlijke situatie niet kunt aanvaarden, probeer dan de innerlijke situatie te aanvaarden: aanvaard de pijn en het verdriet, kijk ernaar zonder er een mentaal etiket op te plakken. Met je aanwezigheid en bewustzijn breng je licht in de duisternis, want volledige aandacht is volledige aanvaarding, is overgave. Door deze overgave kun je een diepe, bevrijdende vrede bereiken.